Een eeuwenoude viering van talent

Wil je de gebruiken van inheemse bevolkingsgroepen ervaren, dien je als westerling veelal het vliegtuig te nemen. Immers, de manier waarop de gebruiken in stand gehouden en doorgegeven worden betekent dat ze amper gedeeld worden buiten de plek van origine. Denk aan de Maasai in het binnenland van Kenia en Tanzania, de Aboriginals in de droge gebieden van Australië en de Maori op de uitgestrekte Polynesische eilanden. In tegenstelling tot de invloed van de westerse wereld op inheemse volkeren, is er weinig invloed te zien in vanuit deze inheemse culturen naar de westerse wereld. De diepe wijsheid die is te vinden in de tradities van volkeren, biedt echter handvatten waarmee westerse organisaties een mensgerichtere cultuur kunnen ontwikkelen. En juist dat is hetgeen waar organisaties tegenwoordig mee worstelen.

Het collectief boven het individu

De kerngedachte van vele volkeren die in harmonie leven met hun omgeving is het verheffen van het collectief boven het individu. Volgens de Ubuntu filosofie die in zuidelijk Afrika veelvuldig wordt omarmd, besta je als individu vanwege de mensen om je heen. Hierin ben je als individu onderdeel van een grotere gemeenschap, waarin het individu enkel goed kan gedijen wanneer het met de gemeenschap ook goed gaat.

De vraag die hierbij naar bovenkomt is hoe je een collectief op zo’n harmonieuze wijze kan organiseren, waarin ieder waarde bijdraagt, zich gewaardeerd voelt en niemand verstoten wordt.

Voor de inheemse bevolkingsgroepen is het antwoord op dit vraagstuk het optimaal gebruikmaken van de talenten in een groep. Het betreft mensen de ruimte geven hun talent te laten zien, blijven stimuleren deze verder te ontwikkelen en aan het talent een rol verbinden waarbij het collectief gebaat is.

Vertaal dit naar je eigen organisatie door jezelf af te vragen hoe vaak wordt gekeken naar talent dat aanwezig is, in plaats van een externe zoektocht naar talent dat nodig is voor een bepaalde doelstelling. Maar al te vaak is er een tendens zichtbaar waarin de mensen in een organisatie ondergeschikt zijn aan haar doelen. Door dit om te draaien en te onderzoeken wat er met huidige talenten bereikt kan worden, versterkt het individuele gevoel van waarde en daarmee ook de wens deze waarde in te zetten voor het collectief.

Een duik in het individu

Optimaal gebruik maken van talenten vereist een diepe duik in het individu en hetgeen hem of haar drijft.

Neem nu het voorbeeld van de verhalenverteller, een onomstreden rol bij de Maori en Aboriginals. Op jonge leeftijd wordt bij toekomstige verhalenvertellers geconstateerd dat zij over het vermogen beschikken een groep mensen bij elkaar te krijgen en te vermaken. Niet alleen de dagdagelijkse, jolige of de op fantasie gebaseerde verhalen komen aan bod, ook de verhalen over de geschiedenis van hun voorouders, gedetailleerde verhalen ter navigatie of religieuze verhalen zijn onderdeel van de rol van de verhalenverteller. In deze rolbeschrijving vind je de bundeling van de drie kernwaarden – genot, saamhorigheid en verantwoordelijkheid – terug. Het maakt de rol van de verhalenverteller een waardevolle toevoeging aan het collectief.

Talent is leidend

Zonder hiërarchie op basis van macht, maar een invulling van sturing op basis van ervaring, respect en gezag, maken verschillende volkeren talent en expertise leidend in hun bestaan. 

Een tekenend voorbeeld voor het stimuleren van deze ontwikkeling, is de kijk op het vieren van een nieuw levensjaar. Zo bestaat het gebruik om niet op iemand zijn of haar geboortedatum diens leven te vieren, zoals gebruikelijk op een verjaardag, maar wanneer deze persoon bereid is om zijn of haar ontwikkeling te presenteren aan het collectief. Zo wordt viering en genot gekoppeld aan een volwassen vorm van ontwikkeling. Voor hen die dit gebruik omarmde, zat er weinig wijsheid in het vieren van een dag waarop je bent geboren, waarvoor je in de toekomst weinig moest ondernemen enkel dan… blijven leven.

Een langetermijnvisie

De hoofdgedachte van veel van de gebruiken is de focus op de mens. Als het gaat om rolverdeling, wordt er gesproken over ‘jij’, ‘ik’ en ‘wij’, niet over ‘zij’. ‘Ik ben omdat wij zijn’, luidt het mantra binnen de Ubuntu filosofie. De uitdaging voor organisaties in het hier en nu is dan ook om te spiegelen op hetgeen mensen in de organisatie verbindt, en dit blijvend te belichten.

Door weg te stappen van de verscheuring die de ‘wij-zij’ mentaliteit met zich meebrengt, en te focussen op hoe ieder genot, saamhorigheid en verantwoordelijkheid ervaart, kan er duurzaam worden georganiseerd. Richt je je als organisatie op het benutten van het aanwezige talent en kun je deze leidend te maken in het werk van je mensen, zullen zij zorgen voor het collectief.

Anders gezegd, zoals Ricardo Semler al decennialang onderschrijft, geef mensen de ruimte en vrijheid, en op de lange termijn zijn hun successen groter dan hun falen.

Dit blog is geschreven door:

Op zoek naar meer inspiratie?

Het is onze missie om mensgerichte organisaties te bouwen. We doen dit onder andere door het aanbieden van programma’s en evenementen. Bekijk hier ons evenementenoverzicht en laat je inspireren.